Classics To Go | 10 oktober 2022

Top 10 Langste klassieke muziekstukken

De langste klassieke muziekstukken duren langer dan iemand van ons zal kunnen meemaken. Maak je klaar voor een muzikale marathon.

Gothic Symfonie – Havergal Brian

1 uur en 50 minuten

Met een duur van bijna twee uur en een bezetting van 1000 artiesten (200 orkestmuzikanten en een koor van 800 man), is Havergal Brians Gothic Symfonie de langste symfonie in het klassieke repertoire. Het stuk is bovendien net zo bezeten en grillig als het karakter waarop het gebaseerd is: Faust. Vanwege de eisen die het werk stelt aan zowel bezetting als logistiek, is de symfonie maar zes keer uitgevoerd sinds hij werd gecomponeerd in 1927.
Het werk bestaat uit zes delen. De eerste helft van het stuk is puur instrumentaal. De laatste drie delen bestaan uit een enorme koorzetting van het Te Deum.

Einstein on the Beach – Philip Glass

Vijf uur

Als 300 minuten aaneengesloten muziek zonder conventionele verhaallijn of verteller je afschrikt, dan is de mindset die je nodig hebt voor deze minimalistische muziek niks voor jou. Einstein on the Beach is een cult-klassieker, een werk dat het minieme gebaar versterkt tot monumentale, epische grootte met een immens dramatisch effect. Instrumentale muziek, gesproken woord, zang, dans en drama komen allemaal samen in dit werk dat op een losse manier om Albert Einstein draait.
Philip Glass en regisseur Robert Wilson staan bij een live-uitvoering het publiek toe om te komen en gaan wanneer ze willen. Theoterisch gezien kun je dus een uitgebreide eetpauze nemen halverwege het stuk. Maar als je je eenmaal helemaal hebt overgegeven aan de meditatieve staat die deze minimalistische muziek oproept, zul je vast geen behoefte hebben aan een pauze.

Tweede Strijkkwartet – Morton Feldman

Zes uur

Kunstenaar Alex Ross beschreef dit stuk van Morton Feldman als ‘een desoriënterende en indringende ervaring’. Zijn Tweede Strijkkwartet bestaat uit een enkel onafgebroken deel, dat zes uur duurt. Het stuk is daarmee een enorme uitdaging voor elk kwartet dat dapper genoeg is om het te spelen. En dan zijn er nog de uitdagingen voor de luisteraar, want in dit werk worden de klassieke ideeën over structuren en herhalingen buiten hun elastische limiet getrokken.
Thema’s kunnen dan wel terugkeren, maar ervaar je ze na een uur nog steeds als herhaling? Herken je ze na een uur nog steeds? Het werk is het meest bekend vanwege zijn extremen in tempo en volume, maar in feite is de subtiliteit ervan minstens zo opvallend.

Sequentia Cyclica – Kaikhosru Shapurji Sorabji

Zeven uur

De Engelse componist met Indiase roots Kaikhosru Shapurji Sorabji (1892-1988) verklaarde dat deze muziek alleen bedoeld was voor ‘serieuze muzikanten en serieuze luisteraars’. Als deze pretenties je niet afschrikken en je nog steed bereid bent om in dit stuk te duiken, zal blijken dat deze zeven uur durende Sequentia Cyclica – een thema met variaties (veel variaties) gebaseerd op het traditionele Gregoriaans Dies Irae – beslist de moeite waard is.
Pianist Jonathan Powell specialiseerde zich in het live uitvoeren van de muziek van Sorabji, dus er is een kans dat je dit stuk in de concertzaal kunt horen.

Sleep – Max Richter

Acht uur

In slaap vallen een tijdens een optreden doet over het algemeen de rest van het publiek de wenkbrauwen fronsen, maar dat is anders bij Max Richters Sleep. In de volledige versie is het werk bedoeld om onbewust gehoord te worden door slapende luisteraars, als een acht uur durend wiegenlied.
Bij de premiere van het stuk in 2015 stonden er geen stoelen in de concertzaal maar bedden. Richter beschrijft het werk zelf als ‘een poging om te zien hoe de ruimte waar je bewuste geest op vakantie is, een plaats kan zijn voor muziek om te leven.’

Der Ring des Nibelungen – Richard Wagner

Zestien uur

Wagners artistieke filosofie kan worden samengevat in het woord ‘Gesamtkunstwerk’ – een totaal kunstwerk, een samensmelting van alle verschillende kunstvormen in een. Het probleem van een dergelijke ambitie is, dat de expressie ervan veel tijd kost. Dat komt waarschijnlijk het beste tot uitdrukking in de operacyclus Der Ring des Nibelungen – een reeks van vier opera’s die in totaal zestien uur duurt.
Het verhaal van de opera’s gaat over Wotan, de Koning van de Goden, die de magische ring probeert terug te vinden die van hem gestolen werd door een dwerg. Als je niet weg bent van goden-en-dwergenverhalen of het gevoel hebt niet helemaal klaar te zijn voor de volledige zestien uur durende operareeks, kun je ook luisteren naar de ingekorte versie van 7 minuten…

Vexations – Erik Satie

18 uur en 45 minuten

Saties Vexations verdient zonder enige twijfel de eerste prijs voor de kortste partituur ten opzichte van de duur van het muziekstuk. Aan de enkele bladzijde van de partituur kun je op geen enkele manier zien dat het de grondslag is van een werk van mammoetachtige proporties. Ook voor welk instrument de partituur bedoeld is staat er niet bij, al is het waarschijnlijk dat het voor een toetsinstrument geschreven is. Vexations bestaat uit een kort thema in de bas, dat vier keer herhaald wordt met wisselende akkoorden erboven.
De schijnbare eenvoud wordt in een ander licht gesteld door de aanwijzingen die de componist bij de partituur schreef: ‘Om dit thema 840 keer achter elkaar te spelen, is het aan te raden om jezelf goed voor te bereiden, in diepe stilte en serieuze onbeweeglijkheid.’ Zoveel herhalingen brengt de lengte van het stuk op een indrukwekkende 18 uur en 45 minuten… Het zal je niet verbazen dat de eerste complete uitvoering van het werk gedaan werd door John Cage in New York in 1963.

Licht – Karlheinz Stockhausen

29 uur

Als je Wagners Ring nog niet als intimiderend hebt ervaren, waarom dan niet nog een stapje verder en Stockhausens monumentale Licht proberen? Het is een cyclus van niet minder dan zeven opera’s. De opera’s staan elk voor een dag van de week (en ja, het kost je ook bijna zoveel tijd om naar de volledige reeks te luisteren), en staan elk voor een andere planeet en kleur. Het geheel draait om een spirituele ervaring.
Vanwege de immense eisen die een uitvoering van deze werken stelt aan de bezetting en productie – van dansers en acteurs tot kinderkoor, meerdere helikopters en complexe electronica – is het niet verwonderlijk dat de Licht-cyclus nog altijd wacht op een complete uitvoering.

Organ²/ASLSP (As SLow aS Possible) – John Cage

Maximaal 639 jaar

De lengte van dit beruchte stuk, geschreven voor een enkel toetsinstrument, kan varieren tot maximaal een paar honderd jaar. Met dank aan Cage, die niet aangaf hoe langzaam precies ‘zo langzaam mogelijk’ is. Op zijn kortst duurt het stuk ongeveer twintig minuten. Maar op een speciaal ontworpen pijporgel in de St Buchardikerk in Halberstadt, Duitsland, begon het stuk in 2001 en zal – volgens planning – eindigen in 2640. De langste gedocumenteerde live-uitvoering van het stuk door een enkele persoon – Diane Luchese in 2009 – duurde 14 uur en 56 minuten.

Longplayer – Jem Finer

1000 jaar

Longplayer is bedacht door Jem Finer, oprichter en lid van de Iers-Engelse folk/punkband The Pogues. Het stuk is geschreven om 1000 jaar lang te klinken. De uitvoering ervan begon op 31 december 1999 om middernacht en zal duren tot de allerlaatste momenten in deze eeuw op 31 december 2999. Dit dwingt de luisteraar om op een heel andere manier na te denken over zowel het kunstwerk zelf als het concept tijd.
Longplayer is gecomponeerd voor Tibetaanse klankschalen, meestal gespeeld door een computer. Maar als de tijd rijp is voor andere technologische oplossingen kunnen deze vervangen worden door alternatieven. En via de Longplayer-app kun je de komende 984 jaar verzekerd zijn van deze muziek in je broekzak