Artiest Alice Sara Ott

© Hannes Caspar

Kom je haar backstage tegen, dan is de kans groot dat je haar ziet puzzelen met een Rubik’s kubus of verzonken in een game op haar Nintendo. Dat zijn de perfecte tools om haar vingers soepel te houden en haar focus te scherpen. Maar zodra Alice Sara Ott (1988) het podium betreedt, verandert alles. Dan straalt ze een intensiteit uit die je van je stoel blaast. De Duits-Japanse pianiste is uitgegroeid tot een van de meest gestreamde klassieke musici ter wereld, geliefd om verbeeldingskracht, gevoel voor lyriek en haar onmiskenbare artistieke flair. Dit seizoen is ze artist in residence bij het Utrechtse TivoliVredenburg en op 7 februari verschijnt haar nieuwste album: John Field: Complete Nocturnes.

Muisstil

Otts ontdekte de piano door een toevalligheid. Toen ze drie jaar oud was, namen haar ouders haar mee naar een pianorecital. Niet uit culturele overwegingen, maar simpelweg omdat er die avond geen oppas beschikbaar was. ‘Ik herinner me de muziek zelf niet,’ vertelde Ott eens in een interview, ‘maar ik was gefascineerd door de kracht ervan: hoe één persoon een hele zaal bijna twee uur lang muisstil kon krijgen. Ik dacht: als ik deze ‘taal’ leer, zullen mensen ook naar míj willen luisteren.’ Na dat recital wist ze het zeker: ze wilde pianist worden. Haar moeder, die zelf piano had gestudeerd, had aanvankelijk zo haar bedenkingen. Maar Alice gaf niet op. Een jaar later kreeg ze haar zin: de eerste stap in een muzikale reis die haar naar de grootste podia ter wereld zou brengen.

Al op haar negentiende nam Otts carrière een vlucht toen ze een contract tekende bij het platenlabel Deutsche Grammophon, waar ze inmiddels vijftien studio-albums heeft uitgebracht. Afgelopen jaar debuteerde ze nog met de New York Philharmonic onder leiding van Karina Canellakis (in Nederland de chefdirigent van het Radio Filharmonisch Orkest). Otts kracht schuilt in haar vermogen ‘om in elk stuk dat ze vertolkt een verborgen deur te openen,’ zegt de Amerikaanse gitarist en componist Bryce Dessner, die vorig jaar een pianoconcert voor Ott componeerde.

Blote voeten

Een concert van Alice Sara Ott herken je meteen, al is het maar omdat ze altijd blootsvoets speelt. Niet als een artistiek statement, maar uit pure toevalligheid. Jaren geleden speelde ze op een historische vleugel waar Franz Liszt nog op had gespeeld. Haar gebruikelijke hoge hakken van zo’n tien centimeter waren ineens een probleem: haar knieën pasten niet onder het instrument. Dan maar de schoenen uit. Tot haar verrassing voelde dat juist bevrijdend en natuurlijk. Sindsdien is het haar handelsmerk. Thuis oefent ze bovendien ook zonder schoenen. ‘Als ik studeer, zit ik vaak in kleermakerszit op de pianokruk,’ vertelde Ott eens aan Bachtrack. ‘Ik gebruik dan nauwelijks het pedaal, omdat ik vind dat je alles met je vingers moet kunnen zeggen. Het pedaal voeg je later toe, als kleur.’

In 2019, op het hoogtepunt van haar carrière, werd Ott gediagnosticeerd met multiple sclerose (MS). Tweemaal kreeg ze een aanval waarbij ze tijdelijk verlammingsverschijnselen ervoer. Het zorgde voor angst en onzekerheid of ze haar pianocarrière wel voort kon zetten. Een derde aanval bleef gelukkig uit. Dankzij de vroege diagnose kan ze haar leven grotendeels voortzetten zoals voorheen en speelt MS geen rol meer in haar leven. Ze is dankbaar dat ze zonder beperkingen piano kan spelen en geen technische vaardigheden is verloren: al het repertoire ligt aan haar voeten.

 

Verbeeldingskracht

Experimenteren is voor Ott geen bijzaak, maar de kern van haar werk. Ze houdt ervan om grenzen te verleggen, kunstvormen te mengen en muziek op onverwachte manieren tot leven te brengen. Zo werkte ze al meer dan eens samen met beeldend kunstenaars, architecten en ontwerpers om meeslepende multimedia-ervaringen te creëren. Toen Apple Music in 2023 zijn app speciaal voor klassieke muziek lanceerde, schitterde Ott in de bijbehorende videocampagne met Beethovens Pianoconcert nr. 1, uitgevoerd met het Radio Filharmonisch Orkest onder leiding van Karina Canellakis.

Ook in haar concerten zoekt Ott steeds naar nieuwe manieren om muziek visueel te versterken. Tijdens uitvoeringen van Liszts Sonate in b mineur experimenteerde ze bijvoorbeeld met belichting. In de meeste zalen liet ze het podium in duisternis hullen, met alleen een spot op het toetsenbord. Zelfs haar kledingkeuzes zijn onderdeel van het verhaal. Tijdens een tournee met in de eerste helft Grieg en in de tweede Liszt, wisselde ze in de pauze van outfit: ‘Ik wilde de overgang in sfeer niet alleen hoorbaar, maar ook zichtbaar maken.’ Voor haar album Echoes of Life (2021) werkte Ott samen met architect Hakan Demirel, wiens digitale videoinstallatie een extra dimensie toevoegde aan haar optredens.

Maanlicht

Voor haar nieuwe album met de complete nocturnes van John Field ging Ott een stap verder. Samen met regisseur Andrew Staples maakte ze een 45 minuten durende film. Die werd opgenomen in de Hyperbowl in München, een spectaculaire locatie met een 360-graden videoscherm. De film, vanaf 15 februari te zien bij de klassieke streamingdienst STAGE+, dompelt de kijker onder in Alice’ verbeeldingswereld en weerspiegelt haar connectie met Fields muziek: ‘Of het nu de charmante dralende passages waren, de momenten van verlangen, of de verrassingen in ritme en harmonie, ik had altijd een glimlach op mijn gezicht,’ zegt Ott over de opnames. In de film en bijbehorende losse videoclips zien we haar aan de piano zitten te midden van betoverende, maanverlichte digitale landschappen die naadloos aansluiten bij de dromerige klanken van Fields nocturnes: romantische nachttafereeltjes van vóórdat Chopin het genre groot maakte.


Concerten in Nederland en België

  • 15 februari – Amsterdam, Muziekgebouw – Field & Beethoven
  • 10 maart – Utrecht, TivoliVredenburg – Field & Beethoven
  • 18 maart – Antwerpen, DeSingel – Field & Beethoven
  • 20 april – Utrecht, TivoliVredenburg – Messiaen: Quatuor pour la fin du temps
  • 11 mei – Utrecht, TivoliVredenburg – The Schubert Project

Aanbevolen albums


Lees en luister ook