Louis Gauthier | 31 mei 2018

Vijf weetjes over De terugkeer van de LP

Vinyl is terug! Wie had dat eind jaren negentig kunnen bedenken, toen cd, mp3 en minidisk vochten om dé nieuwe geluidsdrager te worden? En toen op rommelmarkten oude lp’s niet meer aan de straatstenen kwijt te raken waren? Nu zijn platen en pick-ups niet aan te slepen. Sommige artiesten slaan de cd zelfs helemaal over en kiezen voor enkel een album op vinyl. En geef ze eens ongelijk: er gaat toch niets boven het ‘zwarte goud’?

De handeling van het opzetten alleen al. Het begint met het uit de kast trekken van die prachtige ontworpen hoezen die veel beter uitkomen op 31 x 31 cm dan op een miezerig cd-doosje of digitaal plaatje. De zoete geur van bedrukt karton als je de hoes uitklapt. Het krakende geluid als een knisperend haardvuurtje wanneer je de naald op de plaat laat zakken. Dat moment waarop je de plaat omdraait, waardoor je stiekem veel aandachtiger luistert. Wie wordt er niet nostalgisch van?
Uit deze 5 feiten blijkt dat de lp helemaal terug is van weggeweest.

1. Van niks naar 54 miljoen

Rond de eeuwwisseling was vinyl bijna volledig van de kaart geveegd in Nederland. Hoe anders is dat nu. Afgelopen jaar werd er volgens de Nederlandse Vereniging van Producenten en Importeurs in beeld- en geluiddragers (NVPI) ruim 54 miljoen euro omgezet in de verkoop van fysieke muziekproducten. Bijna een derde daarvan is afkomstig van vinyl! De omzet is flink gestegen: er werden in 2017 bijna een kwart meer platen gekocht dan het jaar ervoor.

2. Haarlemse fabriek perst 50.000 platen per dag voor de hele wereld

De grote vraag naar vinyl betekent dat vinylpersen geen seconde meer stilstaan. Er is wereldwijd zelfs een tekort aan productiecapaciteit. Wachtlijsten kunnen wel oplopen tot een half jaar. Laat Nederland nu een van de belangrijkste landen ter wereld zijn als het gaat om het persen van vinyl. In Haarlem staat bijvoorbeeld een fabriek die met 33 persen 40.000 tot 50.000 platen per dag perst, voor distributie over de hele wereld.

3. Meest verkochte plaat

Het grote succes van vinyl begon eind jaren veertig. Het waren klassieke platen die de verkoop op gang brachten, later kwamen pop, jazz en rock ’n roll erbij. Er is enige discussie wat precies de best verkochte klassieke plaat aller tijden is. Sommigen beweren ‘Switched-on Bach’ van componiste Wendy Carlos, anderen ‘Four Seasons’ van violist Nigel Kennedy en weer anderen houden het op het eerste live-album van De Drie Tenoren, de gelegenheidsformatie van operamastodonten Plácido Domingo, José Carreras en Luciano Pavarotti. De laatste jaren is componist Max Richter een van de meest succesvolle klassieke artiesten op vinyl.

4. Waardevolle oude exemplaren

Niet alleen nieuwe lp’s, ook oude lp’s beleven een revival. Bij sommige platen krijgt de term ‘zwart goud’ een nieuwe lading: klassieke platen kunnen soms wel honderden euro’s per stuk waard zijn! Vooral audiofiele uitgaven die tussen eind jaren vijftig en begin jaren zestig zijn verschenen zijn zeldzaam, zoals het Vioolconcert van Beethoven door violist Leonid Kogan en het Vioolconcert in E Majeur van Bach door violiste Gioconda de Vito.

5. Verzamelwoede: 3 miljoen lp’s

Verzamelen van vinyl is hip, maar sommigen gaan wel heel ver. De grootste verzamelaar ter wereld is volgens The New York Times een Braziliaanse ondernemer die meer dan drie miljoen (!) lp’s heeft opgeslagen. Een van zijn meest bijzondere lp’s? Een plaat gesigneerd door Leonard Bernstein.