Album van de week Thomas Gould

‘Alle menselijke gevoelens krijgen een plek in deze muziek’

‘Het dichtste wat ik kan komen bij een religieuze ervaring in muziek’, noemt Thomas Gould het Vioolconcert van Beethoven. ‘Het werk neemt je mee op een reis die het hele spectrum van de menselijke gevoelens bestrijkt. Het eerste deel is trots en groots, op een edele manier, zonder arrogant te zijn, het tweede bevat een intense spiritualiteit met ongelooflijke momenten van schoonheid en innerlijke bespiegeling, waarin de viool nauwelijks meer dan fluistert. Hier is een introverte Beethoven aan het woord. En het concert sluit af met een uitbundige en speelse finale. Het lijkt alsof je drugs genomen hebt, zo opgetild voel je je aan het slot.’

De Engelse violist combineert Beethovens werk met het verstilde The Lark Ascending voor viool en orkest, waartoe de Brit Ralph Vaughan Williams zich liet inspireren door een gedicht van George Meredith.
‘For singing till his heaven fills, ’t is love of earth that he instils.’
De leeuwerik vult de hemel met zijn gezang en wekt daarmee in ons een liefde voor de aarde op. En terwijl hij stijgt en stijgt trekt hij een zilveren ketting van klank achter zich. Langzame en meditatieve muziek waarin Gould de grenzen van verstilling opzoekt.

‘Genre-grenzen passeren geeft een extra dimensie aan muziek’

Als violist wil Gould zich niet laten beperken door de muren die in de laatste eeuw zijn opgetrokken tussen de muzikale genres. Hij improviseert in jazz en musiceerde samen met onder meer de singer-songwriter Rufus Wainwright en rockgroep Radiohead. Onder de titel Afwisseling kruidt het leven schreef hij daarover een artikel in het Engelse dagblad The Guardian. Hij vraagt zich daarin af of er nog een toekomst is voor virtuozen die met een handvol klassieke concerten de wereld rondreizen. ‘De luisteraars van vandaag hebben een brede smaak doordat muziek zo eenvoudig voor handen is op het internet. Er zit sleet op de klassieke ouverture-soloconcert-symfonie formule’, vindt hij. Het betekent ook dat musici zich op meer terreinen moeten ontwikkelen. ‘Dat is niet alleen gezond voor hun geestelijke en lichamelijke gezondheid en hun muzikale begrip, maar ook opwindend voor het publiek.’ Het verkennen van genres geeft zeker een extra dimensie aan het musiceren. ‘Ik speel vrijer en ben minder bang om fouten te maken’, schrijft Gould.
Op zijn album Live in Riga regeert dan ook niet de technische en klinische volmaaktheid, maar het onversneden plezier van muziek maken en het vertellen van een spannend verhaal in noten.

‘Ik geloof dat je een soloconcert moet benaderen als kamermuziek’

Ook zijn baan als concertmeester bij twee Engelse kamerorkesten, het Aurora Orchestra en de Britten Sinfonia, helpt Gould als solist. ‘Ik voel hoe wezenlijk het is dat beide partijen een band met elkaar opbouwen. Ik geloof dat je een vioolconcert moet benaderen als kamermuziek. Ik speel mijn solopartij als onderdeel van een groep. Een mooi voorbeeld is de dialoog tussen viool en fagot aan het slot van het openingsdeel van Beethovens Vioolconcert. Ik benader dat alsof we samen in het Septet spelen als gelijkwaardige partners.’
Beide orkesten timmeren aan de weg in Engeland en internationaal. Het Aurora Orchestra stal de show vorig jaar bij de BBC Proms met een staande uitvoering van Mozarts Veertigste Symfonie en bracht een mooi album uit met de titel Road Trip, waarop Coplands Appalachian Spring staat naast een bewerking van een Paul Simon-song. Honderd jaar lang werden er vooral grenzen getrokken tussen deze verschillende muziekgenres. Nu staat er een nieuwe generatie musici op – onder wie Gould – die zich daar niets meer aan gelegen laat liggen.

Lees en luister ook

• Focus Einaudi

• Album van de week Vioolconcert Schumann

• Playlist Muzikale wereldreis

• Muziek en Violist als inspiratiebron

• Componist Ludwig van Beethoven

• Top 10 Vioolconcerten